Tlenoterapia (czyli leczenie tlenem) polega na dostarczeniu do organizmu zwiększonej ilości tlenu wraz z wdychanym powietrzem. Wykorzystuje się ją w przypadku przewlekłej niewydolności oddechowej, ale również w schorzeniach powodujących niedotlenienie tkanek. Odpowiednie stężenie tlenu jest w tym wypadku nie tylko pomocne, ale w niektórych przypadkach może ono ratować życie. Tlenoterapia z powodzeniem może być stosowana w domu, zgodnie z zaleceniami lekarza.
Jaki sprzęt wykorzystywany jest w ramach domowej tlenoterapii?
Najczęściej w ramach domowej tlenoterapii wykorzystuje się koncentrator tlenu. Jest to urządzenie, w którym tlen oddziela się od azotu oraz innych gazów i dodatkowo zostaje wzbogacony o tlen. W ten sposób można uzyskać nawet 96% stężenie tego pierwiastka, co jest niezwykle istotne dla osób chorujących na przewlekłą niewydolność oddechową. Koszt zakupu koncentratora tlenu to ok. 4000 zł – świetnym przykładem jest koncentrator 525KS firmy DeVilbiss Healthcare. Ten produkt nie tylko umożliwia uzyskanie wysokiego stężenia tlenu, ale również jest kompaktowy i prosty w obsłudze. Do koncentratora warto dokupić kilka akcesoriów, takich jak:nawilżacz, wąsy tlenowe 2,1 m, węże tlenowe 7,5 m, 10 m i 15 m, łącznik do połączenia węża tlenowego z wąsami, maskę tlenową, pulsoksymetr. Jeśli zakup nowego urządzenia jest zbyt dużym wydatkiem, to warto skorzystać z możliwości jego wypożyczenia. Koncentrator tlenu nie może być trzymany w łazience ani na balkonie, nie należy go również chować w szafie. Warto postawić go możliwie jak najdalej od pacjenta, aby zminimalizować ilośc hałasu docierającego z urządzenia do uszu chorego.
Na czym polega działanie koncentratora tlenu?
Szczegółowe wytyczne co do ustawień koncentratora tlenu muszą zostać ustalone przez lekarza. Jeśli jednak na początku nie posiadamy dokładnych zaleceń, to można ustawić przepływ tlenu na poziomie 1,5 l/min. Tlen najlepiej podawać pacjentowi z wykorzystaniem tzw. „wąsów tlenowych”, które umożliwiają swobodne jedzenie i rozmowę podczas pobierania tlenu. Innym rozwiązaniem jest maska tlenowa, jednak należy ją stosować wtedy, gdy pacjent nie potrafi prawidłowo oddychać nosem (np. może to dotyczyć osób w podeszłym wieku oraz małych dzieci). Aby sprawdzić, czy pacjent posiada odpowiednią ilość tlenu należy użyć pulsometru – prawidłowa zawartość tlenu we krwi to min. 95%. Jeśli pacjent pomimo podłączenia do koncentratora odczuwa zwiększone zapotrzebowanie na tlen, to należy maksymalnie podnieść poziom przepływu tlenu do 4 l/min, zaś w razie jakichkolwiek wątpliwości wezwać lekarza lub pogotowie.
Tlen zawarty w koncentratorze wspiera naturalny oddech. Poprawa zawartości tego pierwiastka we krwi pacjenta jest możliwa po minimum 2 godzinach stosowania koncentratora każdego dnia. Osoby chore na przewlekłe obturacyjne choroby płuc powinny pobierać tlen przez ponad 12 godzin. Szczegóły dotyczące czasu korzystania z koncentratora w ciągu doby określa lekarz. Warto pamiętać o stosowaniu nawilżacza, który pomaga uniknąć nadmiernego wysuszania śluzówek. Najlepiej zastosować w nim wodę destylowaną i wymieniać ją przynajmniej raz w tygodniu (w upalne dni należy robić to codziennie).
Koncentrator w trakcie swojej pracy nieznacznie „nagrzewa” tlen, który następnie dzięki działaniu nawilżacza nawilża się i płynie do wąsów tlenowych. W momencie kontaktu z zimną powierzchnią (np. podłogą) może nastąpić jego kondensacja. W takim przypadku należy inaczej ułożyć wężyk (np. odizolować go od zimnej przestrzeni poprzez położenie ręcznika) lub zamontować zbiornik na wodę kondensowaną, który montuje się między wężem tlenowym a wąsami.
Na czym polega regularny serwis koncentratora tlenu oraz co robić w sytuacjach awaryjnych?
Koncentrator pobiera tlen bezpośrednio z powietrza, w związku z czym nie trzeba wymieniać w nim butli. Jeśli koncentracja tlenu spada poniżej minimalnej ilości (85%) to wówczas zapala się czerwona lampka informująca o nieprawidłowym działaniu sprzętu. Koncentrator tlenu posiada filtry, które należy regularnie oczyszczać(najważniejszy z nich – filtr zewnętrzny przeciw-kurzowy wyjmuje się i wytrzepuje raz w tygodniu, a raz na 4 miesiące warto umyć go w ciepłej wodzie z dodatkiem detergentu). Po półtora roku użytkowania koncentrator wymaga dokładnego przeglądu.
Stacjonarny koncentrator powietrza zasilany jest prądem sieciowym. W związku z tym w momencie awarii, pacjent nie otrzymuje tlenu – urządzenia nie mają dodatkowych akumulatorów ani butli. W takiej sytuacji należy jak najszybciej skontaktować się z pogotowiem. Jeżeli zauważymy, że woda w nawilżaczu przestała bąbelkować (nie ma w niej tlenu) to trzeba sprawdzić, czy któraś z rurek nie została zatkana oraz czy przepływ tlenu nie wynosi poniżej 0,5 l/min. Natomiast w momencie, gdy tlen nie płynie do wąsów tlenowych to oznacza, że nawilżacz został nieprawidłowo skręcony albo któryś z elementów się zagiął (wąsy, wąż tlenowy). W takim przypadku należy na nowo skręcić urządzenie.
Źródło: Producent sprzętu medycznego – INMED Karczewscy
