Pierwsze lata w życiu dziecka są bardzo ważne, gdyż to od nich zależy jego dorosłe życie. Wydarzenia, które wtedy mają miejsce, rzutują na wszystkie późniejsze lata jego rozwoju. Mimo iż najczęściej nie pamiętamy lat wczesnego dzieciństwa wywierają one wpływ na nasze funkcjonowanie we wszystkich sferach aktywności – poznawczej, emocjonalnej i społecznej. Dlaczego jeszcze dzieciństwo jest tak ważne?
Jakie są najważniejsze okresy w życiu dziecka?
Bez wątpienia najbardziej istotnym etapem w życiu dziecka jest okres prenatalny. To wtedy kształtują się wszystkie narządy człowieka, które będą decydowały o jego zdrowiu i funkcjonowaniu przez całe życie. Zaraz po urodzeniu następują dwa najważniejsze etapy dzieciństwa, które możemy wyróżnić ze względu na wiek dziecka.
- Czas niemowlęctwa
Trwa od narodzin do chwili osiągnięcia przez dziecko pierwszego roku życia. W tym czasie aktywność psychiczna dziecka jest ukierunkowana na otaczający go świat – niemowlę jest bardzo aktywne, uczy się poprzez naśladowanie. Jest to okres, w którym osoby będące w otoczeniu dziecka ponoszą dużą odpowiedzialność za to, z jakimi emocjami i sytuacjami ono się styka. To wtedy powstają cała baza naszego człowieczeństwa.
- Okres poniemowlęcy
Obejmuje czas od pierwszego do trzeciego roku życia. Wtedy dziecko zaczyna czuć, że jest osobą i zdobywa świadomość swojego istnienia. Przeżywanie tego etapu przez dziecko objawia się w tzw. okresie przekory – maluch przeżywa własne „ja” poprzez przeciwstawienie się otaczającemu światu. Wtedy też kształci swoją motorykę i mowę oraz poznaje otoczenie, co w przyszłości pozwoli na jego usamodzielnienie.
Integracja sensoryczna – dlaczego tak wiele od niej zależy?
Początki integracji sensorycznej zaczynają się już w życiu płodowym. Proces ten przybiera na sile w pierwszych trzech latach życia dziecka. Dzięki niemu maluch ma możliwość w sposób właściwy odbierać i interpretować wszelkie bodźce zmysłowe. Uczy się je rozpoznawać, segregować oraz interpretować. Następnie integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami i wykorzystuje, aby zadziałać celowo. W ten sposób zdobywa wiedzę, jak reagować adekwatnie do sytuacji, w której się znalazł. Dla rozwoju integracji zmysłowej podstawowe znaczenie ma funkcjonowanie trzech układów: proprioceptywnego, przedsionkowego i dotykowego oraz ich wzajemna współpraca. Integracja sensoryczna daje możliwość właściwej reakcji na otoczenie oraz zareagowania na odbierane wrażenia sensoryczne. Żłobek to idealne miejsce do obserwacji malca w trakcie zabawy, co pozwala na weryfikację, czy dziecko rozwija się prawidłowo.
Wczesne dzieciństwo – jaki ma wpływ na dorosłe życie?
Czas dzieciństwa ma ogromny wpływ na naszą dorosłość. Warunkiem rozwoju u dziecka właściwych procesów adaptacyjnych w dorosłym życiu jest zapewnienie mu w dzieciństwie zaspokojenia podstawowych potrzeb: bezpieczeństwa, poczucia własnej wartości, autonomii.
Te potrzeby zostają zaspokojone, jeżeli:
– dziecko ma stabilnego opiekuna, na którym może polegać,
– jest doceniane przez osoby pozostające w jego otoczeniu,
– otrzymuje przestrzeń do poznawania świata oraz prawo do rozwijania się we własnym tempie.
Jeżeli podstawowe potrzeby dziecka we wczesnych latach dzieciństwa nie są zaspakajane, rozwija ono wtedy w sobie schematy nieadaptacyjne. Rozwój tych struktur w umyśle dziecka przekłada się na poważne zaburzenia funkcjonowania w dorosłym życiu, np. brak zaufania do otoczenia, podatność na skrzywdzenie, nieufność, zaniżona samoocena.
Dzieciństwo jest kluczowym etapem w życiu człowieka. Prawidłowy rozwój dziecka w pierwszych latach jego życia przekłada się na właściwe funkcjonowanie w dorosłości. Dlatego tak ważne jest, aby od pierwszych dni dbać o to, z czym dziecko się styka i w jakim otoczeniu przebywa.
Inspirowane: Sensoludki.pl – żłobek Warszawa
